Mọi người thường ngại xem
phim tài liệu, vì
phim
tài liệu truyền tải thực tế, truyền tải một câu chuyện thật, không có
diễn xuất, không có sự giả tạo trong từng khuôn hình, nghĩ đến một bộ
phim
tài liệu người ta nghĩ ngay đến một người kể chuyện, một câu chuyện
phản ánh đời sống xã hội, thiên nhiên… nên thực sự không thường gây hiêu
ứng cuốn hút người khán bỏ ra gần 2 tiếng ngồi xem. Nhưng Samsara là
một bộ
phim tài
liệu khác. Phải nói luôn là nó không có thoại, các bạn không phải mất
công đi tìm sub, hoặc đợi sub, hoặc mỏi mắt đọc sub. Samsara là một
chuỗi các khung hình được quay hơn 5 năm ở khắp 5 châu lục trên thế giới
để kể coh chúng ta câu chuyện về con người, câu chuyện về xã hội mà
trong đó chúng ta đang sống nhưng không phải lúc nào cũng nhận thức rõ
ràng được tính chất nét đẹp, sự kì vĩ của cuộc sống, cũng như mặt trái
của xã hội văn minh loài người.
Nếu
như Home sản xuất năm 2009 của đạo diễn Yann Arthus-Bertrand kể câu
chuyên về trái đất từ khi hình thành cho đến khi con người xuất hiện, và
với khả năng tư duy bậc cao, con người đã biến trái đất thành xã hội
văn minh, và cái sự văn minh đó đang ngày càng tàn phá một cách mãnh
liệt chính đất mẹ của mình – Trái Đất, thì Samsara đưa ra một góc nhìn
trung lập về xã hội loài người. Đạo diễn
Ron Fricke
với sự kì công trong việc đi khắp nơi trên thế giới để ghi lại cuộc
sống, xã hội, ông đã tạo nên được đầu tiên phải nói đó là sự tuyệt diệu
của từng frame hình, nếu bạn pause lại bất cứ lúc nào bạn đều sẽ được
một bức ảnh tuyệt đẹp, bố cục, câu chuyện của bức ảnh vô cùng xuất sắc.
Có lẽ vì thế mà không cần phải có người dẫn chuyện,
Ron Fricke
chỉ tạo dựng một chuỗi các hình với nhạc nền phù hợp để người xem tự
cảm nhận, tự đưa ra đánh giá của mình. Và cũng qua đó Ron cũng tặng
chúng ta những hiểu biết thêm về thế giới tuyệt vời này.
Samsara nghĩa là Luân Hồi với sự tuần hoàn của sinh và diệt, mọi thứ trên đời đều có sinh có diệt, với cốt liệu đó,
Ron Fricke
đã sử dụng một loạt các hình ảnh để cho ta những cảm nhận riêng về cuộc
sống, cái chết, về vẻ đẹp và sự hủy hoại, về bản năng và những hệ lụy
tàn bạo của cuộc sống.
Xã
hội loài người luôn tồn tại 2 mặt tốt và xấu, đạo đức và phi đạo đức
tồn tại trong xã hội cũng đồng điệu với sự tồn tại trong mỗi cá thể
người. Hãy nói đến mặt tốt, ta nhìn thấy những khung cảnh kì vĩ của Mông
Cổ nơi những nhà sư, những chú tiểu sống một cuộc sống an nhiên tự tại
hòa lẫn với tự nhiên, ta thấy những nét văn hóa đặc sắc của các nước
châu Á vẫn còn được lưu giữ và phát triển, những khung cảnh thiên nhiên
tuyệt đẹp từ bình minh đến hoàng hôn ở châu Phi, khung cảnh vô cùng
hoành tráng tại nhà thờ Hồi Giáo khi số lượng người cầu nguyện vô cùng
đông, đấy thực sự là một hình ảnh rất đẹp thể hiện đức tin của con
người, thể hiện nét đẹp ở tôn giáo… Nhưng bên cạnh đó, rất nhiều hình
ảnh khiến chúng ta phải suy nghĩ, khiến chúng ta ưu tư về một nền văn
minh vẫn được nhắc đến như sự vĩ đại của khoa học. Tôi đặc biệt ấn tượng
với cảnh gà được nuôi công nghiệp, hàng nghìn con gà trên chúc nhau
trong một cái chuồng lớn, đứng chật cứng, và một cái máy, giống như cái
máy gặp lúa, lùa theo đúng như kiểu gặp từ trái qua phải từng hàng một
để lùa những con gà sẽ lên bàn mổ tiêu thụ, con gà ở đây không còn là
một loài vật để mà thương xót như chó, mèo nữa, gà chỉ là một mòn hàng,
một cái gì đó cảm giác như đầy vô tri, không có gì đáng để nhắc tới, hay
hình ảnh con lợn nái to béo bị gim trong những thanh cố định, không thể
cựa quậy, không thể đứng dậy, chỉ có nằm đúng tư thế đó cho đàn lợn con
bú mớm… rồi hình ảnh công nhân trong cái đại công trường Trung Quốc,
đôi tay thoăn thoắt làm cho kịp những phần máy móc để lắp ráp sắp đến,
làm tôi liên tượng đến bộ
phim
Modern Times của danh dài Charles Chaplin, thế mới thấy, Chaplin đã
thấu suốt được sự biến con người thành máy móc của quá trình công nghiệp
hiện đại là nhưu thé nào. Rồi sự tương phản của một bên là khu ổ chuột,
một bền là những tòa nhà chọc trời (tôi đoán là ở Indonesia) cho thấy
sự chênh lệch giàu nghèo, sự bấp bênh, những điểm mềm của sự ổn định xã
hội, sự bình đẳng và công bằng mà các nhà nước chính phủ vẫn luôn luôn
hướng tới. Và còn rất nhiều hình ảnh đắt giá nữa mà
Ron Fricke đã mang đến cho chúng ta. Thêm một điều nữa mà tôi thích ở
phim
này đó là sâu mỗi câu chuyện, gần như đạo diễn đều đặc tả một khuôn
mặt, một đôi mắt của câu chuyện đấy, đó là những frame hình đắt giá, đôi
mắt, khuôn mặt đó dù có hồn hay vô hồn đều mang đến nhiều cảm xúc và
khiến ta hơi rùng mình trăn trở.
Có
thể đó không phải là những thông điệp mới, chúng ta vốn vẫn thấy và
nghe đầy trên báo đài, nhưng với những hình ảnh vô cùng ấn tưởng, những
cảnh quay tuyệt đẹp, những khung hình được chắt lọc một cách tinh tế,
những đoạn
phim timelapse rất giàu ý nghĩa, tác giả đã tạo nên một bộ
phim
với hiệu ứng thị giác mãnh liệt giúp chúng ta khám phá sâu hơn về những
thông điệp mà cuộc sống này mang đến. Thông điệp về tình người, về sự
sẻ chia, về những nét đẹp văn hóa, của tất cả các châu lục, những thông
điepj này chúng không bao giờ lỗi thời, nhưng đang mai một, và nếu một
ngày chúng ta không tự mình kìm hãm cái bản năng của mình lại, thì tất
cả những hình ảnh đẹp này sẽ biến mất, 21/12/2012 không phải là ngày tận
thế, nhưng rồi sớm muộn gì loài người cũng sẽ bị diệt vong bởi bản tính
hung tàn của mình.
Tag: Nghi Pham Vietsub, Online The Suspect
